ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ

OΡΦΙΚΑ

Ορφικά
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Με τον όρο Ορφικά ονομάζουμε το σύνολο της ιερής γραμματείας του Ορφισμού, μιας Μυστικιστικής θρησκευτικής τάσης, που κάνει την εμφάνιση της ως οργανωμένο κίνημα τον 6ο αι. π.Χ. και διαδόθηκε σε όλο τον ελληνικό κόσμο, καλλιεργήθηκε όμως κατ' εξοχήν στην Αττική, στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία. Θεμελιωτής των βασικών δογμάτων της θρησκευτικής αυτής τάσης θεωρείτο ο Ορφέας.

Τα Ορφικά κυκλοφορούσαν από τον 6ο π.Χ. αιώνα ενώ από τον 5ο π.Χ. αιώνα υπάρχουν μαρτυρίες ότι τα ποιήματα αυτά είχαν συνδεθεί με τη μυστηριακή λατρεία του ορφισμού και περιείχαν δογματικά διατυπωμένες διδασκαλίες, ύμνους σε θεούς και σε προσωποποιημένες δυνάμεις της φύσης, όπως και έννοιες ηθικής τάξης, θεογονίας και κοσμογονίας.

Παρόλο που η σύνθεση των έργων αυτών προέρχεται από συγγραφείς διαφόρων χρόνων, συνήθως μύστες και ιερείς, τα κείμενα αποδόθηκαν στον ιδρυτή του Ορφισμού, ίσως επειδή όλα τα πρόσωπα αυτά, λαμβάνοντας την ονομασία τους από τον αρχηγέτη τους, ονομάζονταν Ορφείς, με αποτέλεσμα η παράδοση να συνδέει είτε σκόπιμα είτε από λάθος τα κείμενα τους με τον αρχικό, μυθικό Ορφέα.

Μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους η ορφική λογοτεχνία αυξανόταν διαρκώς σε όγκο, με προσθήκη νέων ποιημάτων, άγνωστων δημιουργών και χρόνου συγγραφής. Από τη γραμματεία των Ορφικών σώζονται 87 εξάμετρα ποιήματα 1.200 στίχων, ένα έπος σε εξάμετρο 1376 στίχων με τον τίτλο Αργοναυτικά, και ένα ποίημα σε εξάμετρο 774 στίχων με τον τίτλο Λιθικά με περιεχόμενο την επενέργεια των λίθων. Χάθηκε, αντίθετα, κατά το μεγαλύτερο μέρος η ορφική θεογονία όπως και η κοσμογονία, που αποτελούσε παραλλαγή της ησιόδειας, διατυπωμένη όμως με ένα πιο βαθυστόχαστο χρώμα.
Η σημασία των Ορφικών κειμένων είναι τεράστια όχι μόνο για τις πληροφορίες που περιέχουν σχετικά με την ζωή , την θρησκεία , τα ήθη και έθιμα κλπ των Ελλήνων της Β' π.Χ. χιλιετίας , αλλά και για τις αστρονομικές παρατηρήσεις οι οποίες αναφέρονται σε "φυσικά φαινόμενα του 3.600 του 5.000 ακόμα και του 11.585 π.Χ. όπως απέδειξαν οι αστρονομικές ερμηνείες των παρατηρήσεων "[Ι. Πασσάς "ΟΡΦΙΚΑ" σελ.13] και αποδεικνύουν εκτός των άλλων ότι πρώτοι οι Έλληνες ασχολήθηκαν με την αστρονομία και μάλιστα σε εποχές που πολλοί από τους λαούς που φέρονται ως «εφευρέτες» επιστημών
όπως η αστρονομία , δεν αναφέρονται καν.....

Τα διασωθέντα Ορφικά κείμενα τα οποία είναι γνωστά με την γενική επωνυμία «ΟΡΦΙΚΑ» είναι :
α) τα "ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ" (1384 στίχοι)
β) οι "ΥΜΝΟΙ" δηλαδή 88 Ορφικοί ύμνοι (1133 στ.)
γ)τα "ΛΙΘΙΚΑ" ή περί λίθων (768 στ.) και
δ) τα "ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΑ" και τα "ΑΝΕΚΔΟΤΑ" τα οποία είναι: α) περικοπές απωλεσθέντων Ορφικών κειμένων που διασώθηκαν σε έργα άλλων Ελλήνων και β) επιγραφές που περισώθηκαν στις οποίες αναφέρονται πληροφορίες σχετικές με τον Ορφέα ή τον Ορφισμό.

ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ :

Α) Την ηλιοκεντρική Θεωρία ("ΟΡΦΙΚΑ" σελ. 71)
Β) Την περιστρεφόμενη γήινη σφαίρα ["ΟΡΦΙΚΑ" σελ. 78 (στίχοι 34 : 16-17,19)]
Γ) Τις 3 ζώνες της γης [«ΨΥΧΡΑ» , «ΕΜΠΥΡΟΣ» , «ΜΕΣΗΓΥΣ» (στίχοι 34 : 19-20 "ΟΡΦΙΚΑ" σελ. 79)]

Η ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΦΙΚΩΝ ΥΜΝΩΝ

Ο αστρονόμος Κ. Χασάπης με βάση τον στίχο : "ΜΙΞΑΣ ΧΕΙΜΩΝΟΣ ΘΕΡΕΟΣ Τ' ΙΣΟΝ ΑΜΦΟΤΕΡΟΙΣΙΝ" (ύμνος Απόλλωνος 14.21) που γίνεται λόγος περί ισότητος των εποχών , υπολόγισε (με βάση την μετάπτωση των εποχών) τις δύο ημερομηνίες που συνέβη αυτό το φαινόμενο :
α) 1.366 π.Χ. (1.361 π.Χ. - διόρθωση ημερομηνίας με την χρήση ηλ. υπολογιστού)
β) 11.835 π.Χ. (11.809 π.Χ. - διόρθωση ημερομηνίας με την χρήση ηλ. υπολογιστού)
Ο Ι. Πασσάς αναφέρει ως την ημερομηνία που αναφέρεται το απόσπασμα την 11.835 π.Χ. και το δικαιολογεί γιατί ο Ορφέας ( που συμετείχε στην Αργοναυτική εκστρατεία ) έζησε πολλές γενιές πριν τον τρωϊκό πόλεμο ο οποίος με τις νεότερες χρονολογήσεις τοποθετείται το 1450 π.Χ. Οπότε είναι αδύνατον στα κείμενα που συνέλεξε ( όπως ο Ησίοδος για την "ΘΕΟΓΟΝΙΑ" του συνέλεξε παλαιότερους μύθους ) ή και συνέθεσε ο Ορφέας να περιγράφεται γεγονός του 1366 π.Χ. ( ο οποίος όπως προαναφέραμε έζησε πολύ πρίν το 1450 π.Χ..).
Ένας ακόμα λόγος για τον οποίον ενισχύεται η άποψη του Ι. Πασσά για την απόρριψη της ημερομηνίας 1361 π.Χ. είναι ότι για να θεωρήσουν οι παρατηρήσαντες την ισότητα των εποχών ως κάτι αξιοσημείωτο (και θα έπρεπε να είναι σίγουροι ότι πρόκειται για κάτι αξιοσημείωτο για να το καταχωρήσουν και σε θρησκευτικό ύμνο) θα πρέπει :
α) ή αυτή η ισότητα να έχει ξαναπαρατηρηθεί στο παρελθόν
β) ή οι παρατηρητές να γνώριζαν ότι το θέρος δεν ισούται με τον χειμώνα. Όμως για να έχουμε διαφορά μίας μόνο ημέρας (ακρίβεια περίπου 3% - που είναι μικρή διαφορά για παρατήρηση) πρέπει να οπισθοχωρήσουμε κατά 1000 χρόνια, ενώ η επόμενη ισότητα εποχών (Θέρος-Φθινόπορο) είναι το 3973 π.Χ. (βλ. σχεδιάγραμα)
Στο σχεδιάγραμμα δίπλα εμφανίζεται η κίνηση του εαρινού σημείου γ επί της Εκλειπτικής σε χρονολογίες που είχαμε ισότητα εποχών.
2.612 πρίν το 1361 π.Χ. δηλαδή το 3.973 π.Χ. έχουμε ισότητα Θέρους - Φθινοπόρου με ταυτόχρονη ισότητα Χειμώνος και Ανοίξεως.
Οπισθοχωρούντες άλλα 2.162 έτη, φθάνουμε στο 6.585 π.Χ. όπου έχουμε ισότητα 'Ανοιξης και Φθινοπόρου.
Ακόμα 2.162 έτη προς τα πίσω (9.197 π.Χ.) έχουμε ισότητα Θέρους και Ανοίξεως με ταυτόχρονη ισότητα Χειμώνος και Φθινοπόρου.
Και ακόμα 2.162 έτη πρός τα πίσω φτάνουμε στο 11.809 π.Χ. που έχουμε επανάληψη του Φαινομένου

Μερικα ερωτηματα...
.
Πόσος χρόνος απαιτήθηκε για να κατανοηθούν οι κινήσεις της γης και του ήλιου από τους παρατηρητές;

Πόσος χρόνος απαιτήθηκε για την εύρεση των επιπέδων του Ισημερινού και της Εκλειπτικής στην ουράνια σφαίρα και τον εντοπισμό των Ισημερινών σημείων επί της Ζωδιακής ζώνης με τα μέσα της εποχής;
Οι παρατηρητές πρέπει να είχαν πρόσβαση σε αρχεία με τις παρατηρήσεις παλαιοτέρων εποχών, για να μπορούν να γίνουν οι απαραίτητες συγκρίσεις. 'Αρα λογικό είναι να υπήρχε γραφή σε παλαιότατες εποχές (γιατί είναι παράλογο να υπάρχουν οι ένοιες της ευθείας γραμμής, της γωνίας, του κύκλου, της καθέτου, του επιπέδου, της σφαίρας κλπ στον προφορικό λόγο και να μην έχει βρεθεί τρόπος γραπτής απονημόνευσής τους).
Επίσης η καταγραφή αστρονομικών παρατηρήσεων προϋποθέτει κάποιες γνώσεις γεωμετρίας, μαθηματικών κλπ

ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΕΣ ΣΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1. Η χρήση μεγενθυντικών φακών για άναμα φωτιάς (ΛΙΘΙΚΑ στ.171-179)
2. Η Σελήνη έχει όρη (στ. 175-185)
3. Η αλλαγή του ύψους του ηλίου (φ) κατά την διάρκεια της αποκορύφωσής του (ΜΕΣΟΣ ΑΞΩΝ ΗΕΛΙΟΥ ΤΡΕΠΕΤΑΙ ΠΟΤΙΝΕΥΜΕΝΟΣ).