H κυρά Σαρακοστή

Ένα εξαιρετικό άρθρο της Vanas..το επαναφέρω

Την πρώτη μέρα μετά το τέλος της Αποκριάς ονομάζουμε Καθαρά Δευτέρα , γιατί από εκείνη την ημέρα σταματά η κατανάλωση κάθε αρτύσιμου φαγητού και αρχίζει η "κάθαρση" σωματικά και ψυχικά , με την νηστεία των 40 ημερών που ονομάζουμε Σαρακοστή.

Σαρακοστή λέμε τις 40 μέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Από πολύ παλιά υπάρχει η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο.

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα και ονομάζεται έτσι γιατί περιλαμβάνει ακριβώς σαράντα ημέρες δηλ. από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου.

Μεγάλη ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού και αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα.

Επειδή παλιά δεν είχαν τα σημερινά ημερολόγια για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι.

Έπαιρναν δηλαδή ένα χαρτί και ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή σαν μια καλόγρια, την κυρά–Σαρακοστή.

Δεν της έβαζαν στόμα γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία.
Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα από τις πολλές προσευχές.
Και είχε εφτά πόδια, ένα για κάθε βδομάδα της Σαρακοστής.
Με το ψαλίδι κόβανε την κυρά Σαρακοστή και την κρεμούσαν στον τοίχο.
Κάθε Σάββατο της έκοβαν ένα πόδι.
Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το βάζανε μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος.

Αλλού την έκαναν και πάνινη την κυρά Σαρακοστή και τη γέμιζαν με πούπουλα.

Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή ήταν φτιαγμένη από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη.

Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.

Η Κυρά Σαρακοστή που έφτιαχναν στον Πόντο ήταν διαφορετική. Εκεί κρέμαγαν από το ταβάνι μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που πάνω του είχαν καρφωμένα εφτά φτερά κότας. Κι εδώ κάθε βδομάδα αφαιρούσαν ένα φτερό κι έτσι μέτραγαν το χρόνο μέχρι την Ανάσταση. Αυτό το ημερολόγιο το ονόμαζαν «Κουκουρά»

Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά.
Την κυρά Σαρακοστή
Όλοι φτιάξτε την μαζί
Με αλεύρι και νερό
Έτοιμη είναι στο λεπτό!
Πόδια πρέπει να έχει εφτά
Τις εβδομάδες να μετρά!
Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
Μέχρι του Πάσχα την Κυριακή

Αυτοί είναι οι στίχοι που απαγγέλλουν γονείς και παιδιά όταν μαζί στην κουζίνα ζυμώνουν και πλάθουν την "Κυρά Σαρακοστή".

Την κυρα-Σαρακοστή τη φτιάχνουμε με αρκετό αλάτι, για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας και γι' αυτό δεν την τρώμε!

Ακόμα κι αν δε νηστεύετε, μπορείτε να φτιάξετε κι εσείς αυτό το μετρητάρι της κυρά-Σαρακοστής, για να μετρήσετε τις βδομάδες ως το Πάσχα. Φτιάξτε το μπισκοτένιο αυτό κουκλάκι μαζί με τα παιδιά σας (ανίψια, βαφτιστήρια, κλπ) και εξηγήστε τους τη σημασία της νηστείας. Παίξτε μαζί τους και διδάξτε τους τις θρησκευτικές μας παραδόσεις.

Εμείς το απόγευμα της τελευταίας Κυριακής της Απόκριας φτιάξαμε με την κόρη μου τη δικιά μας κυρα Σαρακοστή, με αλεύρι, νεράκι και αλάτι. Την ψήσαμε μισή ώρα στον αέρα στους 180 βαθμούς και την κρεμάσαμε για να σπάμε ένα ποδαράκι κάθε Σάββατο.
Καλή Σαρακοστή λοιπόν!










...και επειδή μας περίσσεψε αρκετό ζυμαράκι, φτιάξαμε κι άλλες κυρές, για να δώσουμε στους φίλους μας που θα έρχονταν την Καθαρά Δευτέρα να πετάξουμε χαρταετό...




...αν θέλετε να τη φτιάξετε από χαρτόνι ψάξτε στο γούγλιον και θα βρείτε πολλές ζωγραφιές, όπως:

..έτοιμη η κυρά Σαρακοστή...
Τό πρώτο ποδαράκι θα το σπάσω το Σάββατο που μας έρχεται???


..ευχαριστούμε τη Vana για τα εξαιρετικά λαογραφικά...
Και βέβαια τη Ρενούλα μας που το επανέφερε...ποτέ δεν είχα ξανακούσει για το έθιμο αυτό,πόσο μάλλον να το τηρήσω..

SpIrToKoYto έγραψε:

..έτοιμη η κυρά Σαρακοστή...
Τό πρώτο ποδαράκι θα το σπάσω το Σάββατο που μας έρχεται???

Σωστά

..ευχαριστούμε τη Vana για τα εξαιρετικά λαογραφικά...
Και βέβαια τη Ρενούλα μας που το επανέφερε...ποτέ δεν είχα ξανακούσει για το έθιμο αυτό,πόσο μάλλον να το τηρήσω..

Μπράβο Βιβάκι, μια χαρά την έφτιαξες!

καμμένη και κατακαημένη την είδες??

Tην είδα, αλλά το σημαντικό είναι ότι είχες την ευρηματικότητα να την επαναφέρεις.

όπως αντιλαμβάνεσαι,μετά από αυτό,φαντάσου τί θαύματα μπορεί να κάνει για μας ο Φουστάνος...

Καλε... Εκείνο το μαύρο πράγμα έγινε έτσι; Ε δίπλα συγχαρητήρια τότε... Και του χρόνου... Αλλά στο πιο σκανδιναβικο της

χαχαχχαχαχα τέτοια παρομοίωση, μόνο εσύ μπορούσες να την κάνεις!

Κακομοίρα ζυμαροκυρά τί σου μελλε να πάθεις...μέχρι υπηκοότητα άλλαξες...
..γι αυτό λένε " σαν τη Μεγάλη Σαρακοστή κατάντησες " άραγε..??

Χαχαχα λες;

η κυρα σαρακοστη μπηκε στο φουρνο να ψηστη και εγινε μπαρουτοκαπνιστη

..να και το ποιηματάκι...